Επιστροφή του κάρβουνου;

Τα ατύχημα της Fukushima μείωσε κατά πολύ το ενδιαφέρον για τη πυρηνική ενέργεια. Οι ανανεώσιμες όμως μορφές ενέργειας δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες της Ευρώπης, και έτσι πολλά κράτη στρέφονται και πάλι προς μια αρχαία πηγή καυσίμου, που είναι παράλληλα και η πιο επιβαρυντική για το περιβάλλον.

Το κάρβουνο επέστρεψε. Η πηγή της μαυρίλας που κάλυπτε τους ουρανούς στη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης, και που περιγράφτηκε σε ρεαλιστικά μυθιστορήματα του Emil Zola, επέστρεψε από την εξορία. Η τραγωδία της Fukushima το επανέφερε στο προσκήνιο, ενώ μόλις πέρσι υπήρχαν σκέψεις για την οριστική του απαγόρευση στην ΕΕ έως το 2050.

Τα κράτη αναθεωρούν τις δαπάνες τους, αλλά και ενδίδουν στις πιέσεις της κοινής γνώμης για τον περιορισμό της πυρηνικής ενέργειας, και μέχρι οι ΑΠΕ να φθηνύνουν και να γίνουν πιο προσβάσιμες, η λύση είναι η επιστροφή στον αρχικό «μαύρο χρυσό», τον άνθρακα.

Όπως ανέφερε πρόσφατα ο Nobuo Tanaka της International Energy Agency (IEA), η ιαπωνική τραγωδία οδήγησε στη πτώση κατά 14% στη παγκόσμια παραγωγή ενέργειας. Υπολογίζεται πως το 1/3 της ζήτησης θα κατευθυνθεί αλλού, και μάλλον θα καλυφτεί από το κάρβουνο. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα δυο αρνητικές συνέπειες: Την αύξηση της τιμής αγοράς του, και τις εκπομπές αερίων.

Η παγκόσμια ζήτηση για λιγνίτη και άλλου είδους άνθρακα έχει αυξηθεί σημαντικά, ωθούμενη από την Κίνα και την Ινδία. Οι αναλυτές προβλέπουν μια αύξηση στη παραγωγή πάνω από 50% έως το 2035. Το 2010, η παγκόσμια παραγωγή έφτασε τα 6.5 δισεκατομμύρια τόνους, μια άνοδο 8% στη τριετία. Γενικά, το κάρβουνο παράγει το 41% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, και το 26% της ευρωπαϊκής.

Αυτά τα ποσοστά προβλέπεται να αλλάξουν σύντομα. Το κλείσιμο των 28 από τα 143 πυρηνικά εργοστάσια της Ευρώπης, θα αυξήσει τις ανάγκες της για κάρβουνο κατά 8-10%.

Η Γερμανία, που αποτελεί τον μεγαλύτερο καταναλωτή ανθρακίτη έχει κάνει το πρώτο βήμα, και ακολουθεί η Πολωνία που μπορεί α καλύψει το 90% των αναγκών της σε ενέργεια από τον άνθρακα. Οι Βρετανοί ακολουθούν μια πιο ισορροπημένη στάση, συνδυάζοντας τη πυρηνική ενέργεια, το κάρβουνο, και το φυσικό αέριο, χρησιμοποιώντας την «πράσινη λύση» για να αντικαταστήσουν τα απαρχαιωμένα εργοστάσιά τους. Για όλους τους υπόλοιπους, το σενάριο είναι το ίδιο: Η Ευρώπη δεν έχει περιθώρια για καινούργια εργοστάσια που να καίνε κάρβουνο.

Οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι πρόκειται για μια δημοκρατική πηγή ενέργειας, αφού είναι φτηνό, και δημιουργεί θέσεις απασχόλησης. Αυτό πράγματι ισχύει. Υπάρχει όμως ακόμη μια κοινωνική παγίδα σε σχέση με την εξόρυξή του, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ερευνά καταγγελίες που θέλουν τη Κίνα και τη Λατινική Αμερική να εκμεταλλεύονται ανήλικα παιδάκια στα ορυχεία, όπως γίνονταν παλιά και στην Αγγλία του Κάρολου Ντίκενς.

Για να σεβαστούν το περιβάλλον, οι χώρες παραγωγοί θα χρεωθούν και έναν φόρο εκπομπής CO2, που θα ισχύει από το 2013 και που θα επιβαρύνει όλες τις μονάδες παραγωγής ρεύματος της Ευρώπης.

Σίγουρα θα πρέπει να μειωθεί η μόλυνση του περιβάλλοντος. Και μπορεί το κάρβουνο να μην έχει αλλάξει, άλλαξαν όμως οι μέθοδοι εξόρυξής του. Για παράδειγμα, ο λιγνίτης που έχει μεγάλη υγρασία, απελευθερώνει θεϊκό οξύ, για αυτό και σήμερα στεγνώνεται και ξεραίνεται  στη φάση της επεξεργασίας του.

Η Fukushima ανάγκασε την ΕΕ να αλλάξει στρατηγική. Αν αυτό θα πετύχει, απομένει να το δούμε.

S.A.-La Stampa

http://www3.lastampa.it/economia/sezioni/articolo/lstp/411587/